कायमची डिलीट केलेली फाईल नेमकी कुठे जाते? | ती फाईल कायमची डिलीट कशी करतात?

आपण संगणकावर एखादी फाईल Delete केली, तर ती लगेच नाहीशी होत नाही. तिचा प्रवास साधारण असा असतो 

1. सुरुवातीला – Recycle Bin / Trash मध्ये जाते

   • Windows मध्ये ती Recycle Bin मध्ये दिसते.
   • Mac किंवा Linux मध्ये ती Trash मध्ये जाते.
   • या टप्प्यावर फाईल अजूनही तिथे असते आणि Restore करायची असल्यास सहज मिळते.

2. Recycle Bin मधूनही Delete केल्यावर

   • आता ती कुठेच दिसत नाही.
   • पण खरी गोष्ट म्हणजे फाईलमधील डेटा अजूनही हार्ड डिस्कवरच असतो.
   • फक्त संगणक त्या जागेला “रिकामी” असं मार्क करतो, म्हणजे तिथे नवा डेटा लिहिता येईल असं.

3. नवीन डेटा लिहिला की

   • हळूहळू जुन्या फाईलचे bits नवीन माहितीने overwrite होतात.
   • एकदा overwrite झाल्यावर मात्र तो डेटा परत मिळवणे जवळपास अशक्य होऊन जातं.

👉 म्हणूनच अनेकदा Data Recovery Software (उदा. Recuva, EaseUS) delete केलेल्या फाईल्स परत मिळवतात — कारण त्या प्रत्यक्षात लगेच गायब होत नाहीत.

चला तर मग बघूया, फाईल्स कायमच्या delete (Secure Delete) करण्याचे काही मार्ग:

---

1. Shift + Delete वापरणे पुरेसे नाही!

• तुम्ही फाईल Shift + Delete केली, तर ती Recycle Bin मध्ये जात नाही.
• पण डेटा अजूनही डिस्कवर राहतो, त्यामुळे Recovery Software ने परत आणता येतो.

---

2. Secure Erase / File Shredder Software वापरणे

ही टूल्स delete केलेल्या फाईलच्या जागेवर वारंवार random data लिहितात (overwrite करतात).
👉 त्यामुळे मूळ माहिती पूर्णपणे नाहीशी होते.

काही लोकप्रिय टूल्स:

• Eraser (Windows)
• BleachBit (Windows/Linux)
• CCleaner (File Shredder Option)
• srm command (Linux)

---

3. Disk Wiping (संपूर्ण Drive साफ करणे)

• जर पूर्ण Hard Disk / SSD वरील सगळं erase करायचं असेल, तर DBAN (Darik’s Boot and Nuke) सारखी टूल्स वापरता येतात.
• हे संपूर्ण डिस्कवर random data overwrite करून टाकतात.

---

4. SSD साठी विशेष Secure Erase

• SSD मध्ये पारंपरिक overwrite नेहमी काम करत नाही.
• म्हणून SSD साठी manufacturers स्वतःचे Secure Erase Tools देतात (उदा. Samsung Magician, Crucial Storage Executive).
• हे drive ला factory-reset सारखं करून टाकतात.

---

5. अत्यंत गुप्त डेटा असल्यास (Govt / Military level)

• एकदा नाही, तर 3-7 वेळा overwrite करणारे अल्गोरिदम (उदा. DoD 5220.22-M) वापरले जातात.
• अतिशय संवेदनशील माहिती असेल तर शेवटी एकच खात्रीशीर मार्ग — storage device physically नष्ट करणे 🔨🔥

---

👉 थोडक्यात, साधा Delete = तात्पुरता delete
पण Secure Erase / Overwrite = कायमचा delete